Reklama

Gawędy o sztuce sakralnej

Niedziela Ogólnopolska 11/2016, str. 26

Bądź na bieżąco!

Zapisz się do newslettera

Bożena Fabiani jest wybitną popularyzatorką sztuki, z wykształcenia historykiem, od wielu lat zajmuje się historią sztuki, jest także poetką i tłumaczką. Znane są jej audycje „W stronę sztuki”, wygłaszane przez nią osobiście w Programie II Polskiego Radia. Pamiętam jej wspaniałe wykłady z czasów moich studiów w Akademii Muzycznej im. F. Chopina w Warszawie. Prowadziła tam zajęcia z historii sztuki, które cieszyły się taką sławą, że przychodzili na nie również studenci z Akademii Sztuk Pięknych. Wykłady były frapujące, wciągające, przykuwające uwagę, a wiedza o sztuce przekazywana była w sposób niesłychanie obrazowy i przejrzysty.

Spacer w świecie sztuki

Kiedy biorę do ręki najnowszą książkę Bożeny Fabiani – „Gawędy o sztuce sakralnej” (Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2016), przypominam sobie prowadzone przez nią zajęcia. Dr Fabiani wykładała dokładnie w taki sposób, jak napisała tę książkę. Są to, jak wskazuje tytuł, po prostu „gawędy”: barwne (dosłownie i w przenośni) opowieści o malarstwie, sporadycznie także o rzeźbach. Autorka wciąga w swoją narrację od pierwszych zdań. Omawia wiele najwybitniejszych dzieł sztuki sakralnej, rozmieszczonych w galeriach całego świata, a także pozostających in situ, czyli w miejscach, dla których zostały przeznaczone i w których znajdują się szczęśliwie po dziś dzień, namalowane przed laty np. do kaplic dworskich, kościołów, katedr czy pałaców.

Pomóż w rozwoju naszego portalu

Wspieram

Reklama

Bożena Fabiani pochyla się nad wybranymi przez siebie dziełami według scen z Nowego Testamentu. Praca obejmuje następujące części: I – „Tajemnica wcielenia”, II – „O Janie Chrzcicielu”, III i IV – „Działalność i cuda Jezusa”, V, VI i VII – „Tajemnica odkupienia”. W ramach każdej z części autorka umieściła tytułowe gawędy, będące opisem poszczególnych scen z życia i działalności Jezusa. „Gawędy o sztuce sakralnej” są zatem opowieścią przedstawiającą dzieje Chrystusa, począwszy od zwiastowania, przez nawiedzenie św. Elżbiety, Boże Narodzenie, pokłon pasterzy, pokłon Mędrców ze Wschodu, ucieczkę do Egiptu, aż po działalność publiczną Jezusa, obejmującą tu m.in. cud w Kanie Galilejskiej, spacer po jeziorze, cudowne rozmnożenie chleba, spotkanie z Samarytanką, namaszczenie Chrystusa olejkiem, uzdrowienie niewidomego czy wreszcie wiele scen związanych z Męką, Śmiercią i Zmartwychwstaniem: modlitwa w Ogrójcu, pojmanie Jezusa, Jezus przed Piłatem, ukrzyżowanie, zdjęcie z krzyża, złożenie do grobu, zmartwychwstanie, ukazanie się Marii Magdalenie, scena z niedowierzającym Tomaszem, wieczerza w Emaus.

Ewangelia pędzlem pisana

Reklama

Każda gawęda obejmuje kilka ogniw. Otwiera ją najpierw cytat z Ewangelii („Piórem Ewangelisty”), następnie krótki fragment zatytułowany „Okiem historyka”, w którym wyjaśniono wiele spraw związanych z tym, o czym mówi dany fragment Pisma Świętego. Są to często pomocne komentarze, pozwalające zobaczyć, jaka była Palestyna za czasów Pana Jezusa, jakie panowały zwyczaje związane np. ze spożywaniem wieczerzy, kim są opisywane postaci itp. Kolejno mamy podrozdziały zatytułowane „Pędzlem malarza”. Są to obszerne fragmenty, w których autorka najpierw przytacza przykłady wybranych przez siebie obrazów ilustrujących daną scenę ewangeliczną, a następnie dokładniej opisuje wybrany z nich (jeden lub kilka). Mamy więc okazję poznać zarówno średniowieczne mozaiki, np. z kościoła we włoskiej Rawennie, średniowieczne arcydzieła Giotta di Bondone, Duccia, Simone Martiniego, słynnych włoskich mistrzów, takich jak Fra Angelico, Domenico Ghirlandaio, Piero della Francesca, po dzieła mistrzów renesansu, z Sandrem Botticellim, Leonardem da Vinci, Michałem Aniołem, Tycjanem czy Rafaelem na czele, aż po wspaniały barok, egzemplifikowany obrazami Caravaggia, Rubensa, Rembrandta czy Velázqueza. Obrazy, na które warto zwrócić uwagę, to: „Zwiastowanie” Simone Martiniego – dzieło znajdujące się w Galerii Uffizi we Florencji, „Nawiedzenie św. Elżbiety przez Maryję” Rogera van der Weydena – dzieło z Museum der bildenden Künste w Lipsku, „Pokłon Trzech Króli” Giotta z kaplicy Areny (kaplica Scrovegnich) w Padwie, „Chrystus w domu Marii i Marty” Diego Velázqueza – dzieło z National Gallery w Londynie, „Opłakiwanie zmarłego Chrystusa” Andrei Mantegni – słynne dzieło z galerii „Brera” w Mediolanie, na którym widać leżącą postać zmarłego Chrystusa, jak pisze autorka, „w niezwykłym skrócie perspektywicznym”, równie słynne „Zmartwychwstanie” Matthiasa Grünewalda czy wreszcie „Wieczerzę w Emaus” Caravaggia – płótno eksponowane w National Gallery w Londynie.

Wszystkie gawędy są ilustrowane wybranymi przykładami zamieszczonymi na końcu książki w formie dodatku z kolorowymi ilustracjami. Nie zawsze, niestety, są to reprodukcje dobrej jakości. Na początku aneksu wiele ilustracji jest ułożonych nie po kolei, prawdopodobnie na skutek błędów podczas składu (mam nadzieję, że taki jest tylko mój egzemplarz). Nie przeszkadza to jednak w zapoznaniu się z obrazami.

Równoczesne czytanie tej książki i poznawanie obrazów na zamieszczonych reprodukcjach zachęca do wybrania się do galerii malarstwa czy kościołów, aby je samodzielnie obejrzeć. Żadna bowiem reprodukcja nie ukaże w tak doskonały sposób danego dzieła, jak je przedstawia oryginał. Reprodukcja ma też swoje plusy, ponieważ niektóre z dzieł są zaginione lub uległy bezpowrotnie zniszczeniu, jak słynna „Ostatnia Wieczerza” Leonarda da Vinci, której stan obecny nie pozwala na dostrzeżenie wielu szczegółów, a które są widoczne jeszcze na wybranych reprodukcjach.

Rekolekcje ze sztuką

Trudno wymienić wszystkie arcydzieła, które opisuje Bożena Fabiani na 328 stronach swojej pracy; autorka przedstawia 128 kolorowych reprodukcji omawianych dzieł. Tę wyjątkową książkę pragnę polecić wszystkim miłośnikom sztuki sakralnej, a także tym, którzy dotychczas ze sztuką mieli do czynienia w mniejszym stopniu. Książka jest napisana prostym, przystępnym, lecz niezwykle barwnym językiem. Bożena Fabiani jest również autorką wielu wcześniejszych „Gawęd o sztuce”, po które warto sięgnąć. Katolik poszukujący wizualnego, by tak rzec, wsparcia medytacji czy modlitwy ma zapewnione rekolekcje przez cały rok – ze sztuką w tle!

2016-03-09 08:35

Oceń: 0 0

Reklama

Wybrane dla Ciebie

Toruń: Ingres bp. Arkadiusza Okroja do katedry

2025-06-06 20:16

[ TEMATY ]

ingres

Toruń

bp Arkadiusz Okroj

Pawluk/CMDT/flickr.com

- W Kościele nieustającej pomocy możemy stworzyć program duszpasterski, którego istotą będzie to, że wszyscy razem nie będziemy krążyć wokół siebie, błąkać się wokół spraw nieistotnych, ale będziemy krążyć wokół Słońca, wokół Jezusa zmartwychwstałego - powiedział bp Arkadiusz Okroj. W ingresie nowego biskupa toruńskiego do katedry uczestniczyło ponad 20 biskupów, kilkuset kapłanów, osoby konsekrowane i liczni świeccy.

W uroczystości uczestniczyli m.in. nuncjusz apostolski w Polsce abp Antonio Guido Filipazzi, kard. Ladislav Nemet z Serbii, prymas Polski abp Wojciech Polak oraz przewodniczący KEP abp Tadeusz Wojda. Obecni byli też przedstawiciele władz państwowych i samorządowych, władze uczelni wyższych, a także reprezentanci Kościoła prawosławnego i ewangelicko-augsburskiego.
CZYTAJ DALEJ

Objawienia księdza Popiełuszki we Włoszech – czego dotyczą i jak je traktować?

2025-06-06 15:43

[ TEMATY ]

książka

bł. ks. Jerzy Popiełuszko

Materiał prasowy

Ks. Jerzy Popiełuszko od 16 lat objawia się mieszkance Włoch. Czego dotyczą te wizje? – można przeczytać w książce pt. „Niezwykłe objawienia ks. Jerzego Popiełuszki”, która ukazała się w Wydawnictwie Esprit z okazji 15. rocznicy beatyfikacji męczennika. - Przy czym, należy pamiętać, że opublikowanie książki na temat objawień ks. Popiełuszki nie jest równoznaczne z ich uznaniem przez Kościół, stanowi jedynie wskazanie, w jaki sposób je traktować i jakie mogą mieć znaczenie dla życia duchowego - twierdzi ks. prof. Józef Naumowicz.

Mieszkanka północnej Italii, Francesca Sgobbi, 7 lipca 2009 roku, po raz pierwszy doznała objawienia, chociaż nie wiedziała wtedy kim jest ks. Popiełuszko, nie znała też jego życiorysu (mało czytała, ukończyła tylko 5 klas szkoły podstawowej). Kiedy wizje się powtarzały, poinformowała miejscowego biskupa, potem swego kierownika duchowego, radziła się, w jaki sposób ma swe doświadczenia traktować. Potem poinformowała o tym wszystkim polski Urząd Postulacji do spraw beatyfikacji. Kilka razy odwiedziła też Polskę. – Pamiętam, jak żarliwie modliła się przy grobie ks. Jerzego, z jakim namaszczeniem oglądała jego dawne mieszkanie – opowiada na łamach książki „Niezwykłe objawienia księdza Popiełuszki” Katarzyna Soborak, notariusz procesu beatyfikacyjnego, kierownik Ośrodka Dokumentacji Życia i Kultu ks. J. Popiełuszki w Warszawie, która razem z ojcem dr. Gabrielem Bartoszewskim, kapucynem, promotorem sprawiedliwości w procesie beatyfikacyjnym, spotykała się z widzącą.
CZYTAJ DALEJ

Warto być na Marszu dla Życia i Rodziny

2025-06-07 21:31

Paweł Wysoki

W niedzielę, 8 czerwca, ulicami Lublina przejdzie Marsz dla Życia i Rodziny.

Uczestników poprowadzi hasło „Weź miłość w swoje ręce”. - W ten sposób będziemy wzywać do przyjęcia każdego życia, a jednocześnie będziemy sobie uświadamiać, że każdy z nas chce być kochany i pragnie obdarzać miłością. Dlatego tematem przewodnim będzie próba odkrywania języka miłości – napisał abp Stanisław Budzik w pasterskim zaproszeniu do udziału w wielkim święcie rodzin.
CZYTAJ DALEJ

Reklama

Najczęściej czytane

REKLAMA

W związku z tym, iż od dnia 25 maja 2018 roku obowiązuje Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/679 z dnia 27 kwietnia 2016r. w sprawie ochrony osób fizycznych w związku z przetwarzaniem danych osobowych i w sprawie swobodnego przepływu takich danych oraz uchylenia Dyrektywy 95/46/WE (ogólne rozporządzenie o ochronie danych) uprzejmie Państwa informujemy, iż nasza organizacja, mając szczególnie na względzie bezpieczeństwo danych osobowych, które przetwarza, wdrożyła System Zarządzania Bezpieczeństwem Informacji w rozumieniu odpowiednich polityk ochrony danych (zgodnie z art. 24 ust. 2 przedmiotowego rozporządzenia ogólnego). W celu dochowania należytej staranności w kontekście ochrony danych osobowych, Zarząd Instytutu NIEDZIELA wyznaczył w organizacji Inspektora Ochrony Danych.
Więcej o polityce prywatności czytaj TUTAJ.

Akceptuję