Reklama

Niedziela Małopolska

Na dobre i na złe

„Rodzina darem dla chorego i niepełnosprawnego” to tytuł ogólnopolskiego sympozjum naukowego, zorganizowanego 2 czerwca przez Wydział Nauk Społecznych – Instytut Nauk o Rodzinie Uniwersytetu Papieskiego Jana Pawła II w Krakowie. Do grona prelegentów zaproszono dr Marię Ligęzę, psychologa rozwojowego

Niedziela małopolska 23/2016, str. 7-8

[ TEMATY ]

rodzina

psychologia

Małgorzata Cichoń

Psycholog dr Maria Ligęza

Psycholog dr Maria Ligęza

Bądź na bieżąco!

Zapisz się do newslettera

MAŁGORZATA CICHOŃ: – To sympozjum zorganizowała Pani studentka...

DR MARIA LIGĘZA: – Dorota Stokłosa-Bieniara to moja była studentka studiów niestacjonarnych, człowiek o bardzo dużych walorach osobowościowych, a w dodatku praktyk, bo z zawodu jest pielęgniarką. Temat sympozjum jak najbardziej mieści się w problematyce, którą wykładam na UPJPII jako psycholog rozwojowy. Stąd, gdy mnie zaproszono, zaproponowałam, by w trakcie spotkania poruszyć również problem różnic, jakie występują w pomocy udzielanej przez rodzinę choremu czy niepełnosprawnemu, z uwzględnieniem poszczególnych etapów jego rozwoju: wtedy, gdy jest to niemowlę, przedszkolak, starsze dziecko czy człowiek dorosły, który cierpi w wyniku choroby, niepełnosprawności lub wypadku.

– Po namyśle naukowym, przewidziano organizację praktycznych warsztatów. Czy te zagadnienia dotyczą tylko tych, którzy już mają pod opieką osoby niepełnosprawne lub chore?

Pomóż w rozwoju naszego portalu

Wspieram

Reklama

– Lepiej byśmy mieli świadomość naszych możliwości jako rodziny wcześniej, a nie dopiero w momencie, gdy już coś się stanie. Rodzina, rozumiana we współczesnej wiedzy psychologicznej systemowo, ma kolosalne zasoby! To, co łączy poszczególnych jej członków, wpływa na każdego z nich z osobna. Jeśli coś kryzysowego wydarza się jednemu z nich, wówczas nie zostaje on w pojedynkę. By mu pomóc, w rodzinie musi dokonać się jednak pewna zmiana.

– A co, gdy w domu panuje atmosfera, w której choroby wręcz się rozwijają?

– W takiej rodzinie chory ma dodatkowe trudności w radzeniu sobie ze swoim problemem, częściej może nawet zapadać m.in. na choroby psychiczne, takie jak depresja. Gdy nie ma wsparcia społecznego, przede wszystkim od najbliższych, pozytywną rolę pełni wsparcie z dalszego kręgu – przyjaciół, kolegów, instytucji, stowarzyszeń, itp. Poza sytuacjami całkowicie patologicznymi, zasoby rodziny, oparte na emocjach i więzach krwi, możemy wyzwolić – myślę tu o wsparciu z zewnątrz. Ten optymizm psychologiczny jest tu ogromnie ważny: by nie przekreślać rodzin, które nie są zupełnie zdrowe. Praca z nimi na co dzień ma polegać na odnajdywaniu ich mocnych stron.

– Problem tkwi w tym, że większość rodzin uważa się za tak zwane „przeciętne”. Pozornie wszystko jest dobrze. Ale jak się spojrzy głębiej, widać, że każda boryka się z różnymi problemami, niezdarnością. Ranimy się nawzajem. I tak powstaje środowisko niesprzyjające zdrowiu. Jak temu zapobiec?

Reklama

– Żeby założyć rodzinę, nie trzeba mieć matury, żadnego świadectwa dojrzałości. Natomiast konsekwencją niedojrzałości jest to, że dwoje zauroczonych sobą ludzi (gdzie swoją rolę odgrywają hormony i pociąg seksualny), w myśl tradycji czy innych względów, zakłada rodzinę i rodzi dzieci. Ci ludzie, w wielu wypadkach, nie znają się, po drugie – nie mają otwartości na drugiego człowieka, żeby się poznać, a co najważniejsze – nie umieją komunikować się ze sobą. Psychoprofilaktyka ma jako podstawową strategię komunikowanie się. Mówiąc o psychoprofilaktyce, mam na myśli przygotowanie do życia w rodzinie już od urodzenia. To proces, który rozpoczyna się od przebywania w określonej familii, ale nie tylko w niej, bo z czasem dochodzą pewne korekty płynące z literatury, filmu, oglądu innych rodzin. To, jak porozumiewamy się w rodzinie, zranienia werbalne i niewerbalne (np. niezauważanie problemów, zamiatanie ich pod dywan, żeby mieć „święty spokój”), ma ogromny wpływ na człowieka.

– Czym zatem jest dobra komunikacja?

– To umiejętność rozmowy, mówienia przede wszystkim o uczuciach. A nie tylko argumentowanie własnego punktu widzenia odmiennego od stanowiska partnera. To dopiero komunikacja, która prowadzi do porozumienia. W rodzinach, z którymi się stykam, często pojawiają się teksty: „Z tobą nie ma rozmowy, koniec dyskusji”. „Ty jesteś głupia, głupi”. Zamiast spokojnego przedstawienia swojego stanowiska, dotyczącego codziennych spraw, wysłuchania drugiej strony, próby zrozumienia i dojścia do tego, co wspólne. Tego trzeba uczyć ludzi! Po to jest m.in. psycholog. A nie tylko po to, by w sytuacji, gdy dochodzi do separacji czy rozwodu – czynił cuda.

– Nieraz choroba czy wypadek mogą być dla rodziny momentem przełomowym...

Reklama

– Każda rodzina ma zasoby, tylko czasem nie było okazji, by je wydobyć. Żyła egocentrycznie, nie było wspólnoty. Nagle wydarza się coś, co dotyczy wszystkich – w tym systemowym rozumieniu rodziny – tragedia, choroba terminalna, wypadek. Uświadamiamy sobie najwyższą wartość: darowane przez Boga życie, miłość i miłosierdzie. Wtedy u poszczególnych członków rodziny następuje autorefleksja. Każdy przeżywa to wewnątrz siebie, dokonując zmiany w hierarchii wartości. Postępowanie tej rodziny staje się wówczas inne. Niektórzy inwalidzi mówią: „Nie wyobrażałem sobie, że moja rodzina jest tak silna, tak mnie kocha. Nie przypuszczałem, że potrafię żyć z sensem, pomimo utraty nóg”. To zmiana, ale niewymuszona z zewnątrz, lecz z wnętrza, płynąca oddolnie, od tej rodziny.

– Jak w praktyce okazywać pomoc cierpiącemu człowiekowi?

Reklama

– Z badań Barbary Sochowej wynika, że jeśli rodzina wyręcza go we wszystkim w imię miłości, nadopiekuńczej postawy, to depresja jest jak w banku. Każdy człowiek musi mieć poczucie autonomii, swojej odrębności, swojego ja. Nie możemy go zagłaskać. A są ludzie, wokół których świat się kręci, np. jakaś żona ubóstwia swojego męża i będzie zadręczać lekarzy, by wszystko czynili pod jego dyktando. Potrzebny jest zdrowy rozsądek, normalny szacunek dla drugiej osoby, a zarazem otwartość, by pokazać swoim zachowaniem, że jestem gotowa na udzielenie wsparcia, jakiego potrzebuje.
Ważne jest wspomaganie organizacji dnia, rozłożenie codziennego ciężaru na różne osoby tak, by nie usłyszeć: „Wyglądasz na taką zmęczoną, ty już nie przychodź do mnie”. Potrzebne jest też odpowiednie dostarczanie informacji. Bywa, że pewne nowe czy nienowe, a niemedyczne sposoby leczenia, rodzina przedstawia w sposób: „To cię na pewno uzdrowi”. A przecież nie wiemy, czy w ogóle nie zaszkodzi, a co dopiero uzdrowi! We wszystkim musi być prawda, nie należy roztaczać iluzji. Brak obiecywanych spektakularnych efektów może sprawić, że pacjent załamie się i zaniecha np. regularnej rehabilitacji. W zderzeniu z długotrwałą chorobą ciągle musi zmagać się z akceptacją danego stanu rzeczy, pokonywać trudności małymi krokami, z nadzieją na poprawę.

– A jeśli tej poprawy już nie będzie?

– W biegu naszego życia zataczamy koło. Zaczynamy od etapu, gdy jesteśmy bezbronni i powoli – nie wszyscy dożywamy tych dni – stajemy się częściowo lub całkowicie bezradnymi. Na każdym etapie potrzebne jest rozumne wsparcie rodziny, z uwzględnieniem autonomii. Co może zrobić taki człowiek, powinien wykonywać sam, bo inaczej nie ma poczucia sprawstwa, sensu swojego życia, perspektywy. Jeżeli umiejętnie będzie wykorzystywał swoje zasoby, będzie czuł się potrzebny – nie na pokaz, lecz konkretnie. Jeśli chodzi o pomoc psychiczną rodziny, może ona okazać jedynie wsparcie. Prawdziwa pomoc to „ja” – sama muszę w sobie wyzwolić tę siłę, znaleźć wartości, przeorganizować siebie, by ból istnienia nie był bólem. Bym znalazła w tym cierpieniu sens.

2016-06-01 14:21

Oceń: +1 0

Reklama

Wybrane dla Ciebie

Koalicja w obronie rodziny

W Polsce trwa zbieranie podpisów pod obywatelskim projektem ustawy chroniącej rodziny.

Marszałek Sejmu Elżbieta Witek zarejestrowała Komitet Obywatelskiej Inicjatywy Ustawodawczej „Tak dla rodziny, nie dla gender”, której celem jest postulat wypowiedzenia tzw. konwencji stambulskiej i zastąpienie jej Kartą Praw Rodziny. – Teraz zbieramy podpisy pod projektem mającym za zadanie ochronę autonomii rodziny. Chcemy wdrożyć realne rozwiązania antyprzemocowe, które zastąpią niebezpieczną genderową ideologię – powiedziała Karolina Pawłowska, dyrektor Centrum Prawa Międzynarodowego Instytutu Ordo Iuris.
CZYTAJ DALEJ

Koronka na ulicach miast świata – modlitwa, która zmienia rzeczywistość

2025-09-26 21:02

[ TEMATY ]

Koronka na ulicach miast

Koronka do Bożego Miłosierdzia

Bożena Sztajner/Niedziela

Od 2008 roku na skrzyżowaniach miast i ulic na świecie rozbrzmiewa Koronka do Miłosierdzia Bożego. Podobnie będzie w najbliższą niedzielę 28 września o 15:00, gdy wierni znów staną razem w rocznicę beatyfikacji ks. Michała Sopoćki, aby modlić się o pokój i miłosierdzie dla świata. „Co roku udaje się nam gromadzić sporą rzeszę wiernych na całym świecie” – powiedział Radiu Watykańskiemu-Vatican News Tomasz Talaga, współorganizator akcji „Koronka na ulicach miast świata”.

Inicjatywa publicznej modlitwy Koronką do Miłosierdzia Bożego zapoczątkowano w 2008 roku w Łodzi. Impulsem stał się 28 września 2008 roku i beatyfikacja ks. Michała Sopoćki, spowiednika św. siostry Faustyny Kowalskiej. Jak podkreślił Tomasz Talaga, choć sama modlitwa trwa zaledwie kilkanaście minut, jej znaczenie jest duże, ponieważ odbywa się w przestrzeni publicznej. Wierni wychodzą na ulice, by prosić Boga o miłosierdzie dla rodzin, wspólnot i całych miejscowości.
CZYTAJ DALEJ

Każdy, kto sobie tego życzy, może przyjąć Komunię św. podczas Eucharystii?

2025-09-27 20:03

[ TEMATY ]

Eucharystia

Komunia św.

Karol Porwich/Niedziela

W 1986 r. Krajowa Konferencja Biskupów Katolickich opracowała wytyczne dotyczące otrzymywania Komunii św., które zostały wydrukowane na tylnej okładce wielu mszalików.

Nieprawda. W 1986 r. Krajowa Konferencja Biskupów Katolickich opracowała wytyczne dotyczące otrzymywania Komunii św., które zostały wydrukowane na tylnej okładce wielu mszalików: „Katolicy w pełni uczestniczą w Eucharystii, kiedy otrzymują Komunię św., wypełniając nakaz Chrystusa o spożywaniu Jego Ciała i piciu Jego Krwi. Osoba przystępująca do Komunii św. nie może być w stanie grzechu ciężkiego, musi powstrzymać się od jedzenia na godzinę przed przystąpieniem do Komunii i dążyć do życia w miłości i zgodzie z bliźnimi. Osoby pozostające w stanie grzechu ciężkiego muszą najpierw pojednać się z Bogiem i z Kościołem w sakramencie pokuty. Częste przystępowanie do sakramentu pokuty jest zalecane dla wszystkich wiernych”.
CZYTAJ DALEJ

Reklama

Najczęściej czytane

REKLAMA

W związku z tym, iż od dnia 25 maja 2018 roku obowiązuje Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/679 z dnia 27 kwietnia 2016r. w sprawie ochrony osób fizycznych w związku z przetwarzaniem danych osobowych i w sprawie swobodnego przepływu takich danych oraz uchylenia Dyrektywy 95/46/WE (ogólne rozporządzenie o ochronie danych) uprzejmie Państwa informujemy, iż nasza organizacja, mając szczególnie na względzie bezpieczeństwo danych osobowych, które przetwarza, wdrożyła System Zarządzania Bezpieczeństwem Informacji w rozumieniu odpowiednich polityk ochrony danych (zgodnie z art. 24 ust. 2 przedmiotowego rozporządzenia ogólnego). W celu dochowania należytej staranności w kontekście ochrony danych osobowych, Zarząd Instytutu NIEDZIELA wyznaczył w organizacji Inspektora Ochrony Danych.
Więcej o polityce prywatności czytaj TUTAJ.

Akceptuję