Reklama

Aspekty

Przywrócić księżom dobre imię

Z adw. Piotrem Sobańskim rozmawia Kamil Krasowski

Niedziela zielonogórsko-gorzowska 45/2016, str. 6

[ TEMATY ]

wywiad

kapłani

Karolina Krasowska

Adw. Piotr Sobański

Adw. Piotr Sobański

Bądź na bieżąco!

Zapisz się do newslettera

KAMIL KRASOWSKI: – Od kiedy prowadzi Pan badania naukowe i co było impulsem, by obok pracy zawodowej podjąć studium nad tematyką represji wobec księży w Polsce po II wojnie światowej?

ADW. PIOTR SOBAŃSKI: – Od 2003 r. prowadzę indywidualną kancelarię adwokacką w Zielonej Górze. Niezależnie od wykonywanego zawodu badaniami naukowymi zająłem się dodatkowo kilka lat temu. Pierwotnie dotyczyły one wybranych aspektów prawa międzynarodowego publicznego, w tym odszkodowań wojennych w prawie międzynarodowym, aspektów prawnych wywłaszczeń niemieckich majątków dokonanych przez Polskę po II wojnie światowej oraz kwestii związanych ze zwrotem dóbr kultury. Poza analizą źródeł prawa badania wymagały zgłębiania publikacji naukowych dotyczących historii Europy w XX wieku. Lektura literatury dotyczącej powojennej historii Polski pozwoliła ukazać skalę represji, których ze strony władzy komunistycznej doznali po II wojnie światowej Polacy, w tym księża. Stało się to głównym bodźcem do rozszerzenia badań o problematykę sprawiedliwości okresu tranzycji, zwanej także sprawiedliwością okresu przejściowego. Dotyczy ona szeroko pojętego rozliczenia państwa z przeszłością – w przypadku Polski z okresem do 1989 r. Badania dotyczą m.in. zagadnień związanych ze sprawiedliwością karną, sprawiedliwością historyczną, sprawiedliwością restytucyjną.

– Co jest celem Pańskich badań?

Pomóż w rozwoju naszego portalu

Wspieram

– Celem badań jest m.in. doprowadzenie do rehabilitacji księży, którzy byli represjonowani w latach 1944-89. W odniesieniu do orzeczeń wydawanych w sprawach o przestępstwa i wykroczenia umożliwiają to regulacje zawarte w ustawie z 23 lutego 1991 r. o uznaniu za nieważne orzeczeń wydanych wobec osób represjonowanych za działalność na rzecz niepodległego bytu państwa polskiego, zwanej ustawą rehabilitacyjną. Nadmienić należy, że przyjęcie wspomnianej ustawy było podyktowane koniecznością restytucji zasady sprawiedliwości w Polsce po przemianach ustrojowych.

– Co jest przedmiotem Pana analizy w toku badań nad problematyką księży represjonowanych w latach 1944-89 i skazanych prawomocnym wyrokiem?

– Analizuję w szczególności akty prawne, orzecznictwo sądów powszechnych. W odniesieniu do represji, których ofiarą byli poszczególni księża, bazuję na materiałach ogólnie dostępnych, a w szczególności opracowaniach dokonanych przez historyków. Pozwoliło to zapoznać się z opisami różnego rodzaju prześladowań, jakich doznawali księża na Ziemiach Odzyskanych, w tym: ks. Kazimierz Michalski, ks. Ignacy Zoń, ks. Piotr Janik, ks. Michał Suliga, ks. Stanisław Chabin i ks. Władysław Terlikowski. Liczne przypadki represji, których doznali księża, opisał ks. prof. dr hab. Dariusz Śmierzchalski-Wachocz w książce pt. „Duchowieństwo rzymskokatolickie na Pomorzu Zachodnim, Środkowym i Ziemi Lubuskiej w świetle dokumentów państwowych z lat 1945-1989. Tom 1”.

Reklama

– Jak możliwości rehabilitacji księży wyglądają dzisiaj? Czy są szanse, że chociaż części ze skazanych księży uda się przywrócić dobre imię?

– Przede wszystkim należy zaznaczyć, że stwierdzenie nieważności orzeczenia, oparte na regulacji ustawy z 1991 r., jest równoważne z uniewinnieniem. Nieważność orzeczenia stwierdza sąd okręgowy, w którego okręgu wydane zostało orzeczenie będące przedmiotem postępowania o unieważnienie. Do kręgu podmiotów uprawnionych do złożenia wniosku o uznanie orzeczenia za nieważne należy zaliczyć m.in. osobę dotkniętą represjonującym orzeczeniem, rzecznika praw obywatelskich, ministra sprawiedliwości i prokuratora. Należy zaznaczyć, że postępowanie może być wszczęte również po śmierci osoby represjonowanej. W przypadku prześladowanych księży sąd powinien ustalić, że zachodził związek pomiędzy prowadzoną działalnością na rzecz niepodległego bytu państwa polskiego a represjami. Zatem wymagane są szczególna dociekliwość ze strony sądu i wnikliwa analiza danego przypadku. Istnieją zatem szanse, że części skazanych księży uda się przywrócić dobre imię, opierając się na przepisach ustawy.

– Czy sąd powinien oceniać autentyczność stawianych zarzutów i słuszność wyroku wydanego przed 1989 r.?

– Analiza orzecznictwa pozwala na stwierdzenie, że nie jest dopuszczalne ze strony sądu kwestionowanie podstawy faktycznej skazania ani zajmowanie się dostrzeżonymi naruszeniami dotyczącymi prawa materialnego i procesowego. Rozpoznając wniosek o unieważnienie orzeczenia, sąd powinien natomiast ustalić związek zarzucanego czynu z działalnością niepodległościową, względnie czy orzeczenie zostało wydane z powodu tego rodzaju działalności. Wówczas sąd wyda postanowienie o unieważnieniu orzeczenia.

2016-11-03 09:50

Ocena: +1 0

Reklama

Wybrane dla Ciebie

Czy szkoły przeżyją reformę?

Niedziela wrocławska 14/2019, str. IV

[ TEMATY ]

wywiad

Agnieszka Bugała

Roman Kowalczyk

Roman Kowalczyk

Z dolnośląskim kuratorem oświaty Romanem Kowalczykiem rozmawia Agnieszka Bugała

Agnieszka Bugała: – W przestrzeni publicznej Wrocławia pojawiły się głosy, że skoro spotkają się w szkołach dwa roczniki, to być może warto odciążyć placówki godzinowo i zredukować liczbę lekcji religii. Co Pan o tym myśli?

CZYTAJ DALEJ

Francja: wyjątkowa Wielkanoc z rekordową liczbą nowych katolików

2024-03-26 18:40

[ TEMATY ]

Francja

twitter.com

Kościół we Francji przygotowuje się w do wyjątkowej Wielkanocy z kolejną rekordową liczbą katechumenów. Choć dokładne dane nie zostały jeszcze ogłoszone, to szacuje się, że chrztów dorosłych będzie w tym roku o co najmniej 30 proc. więcej. To prawdziwa epidemia, a raczej niespodziewany cudowny połów - przyznaje ks. Pierre-Alain Lejeune, proboszcz z Bordeaux.

Zauważa, że wszystko zaczęło się półtora roku temu, kiedy do jego parafii zgłosiło się w sprawie chrztu kilkadziesiąt osób, tak iż obecnie ma osiem razy więcej katechumenów niż dwa lata temu. Początkowo myślał, że to przejaw dynamizmu jego parafii. Szybko jednak się przekonał, że nie jest wyjątkiem. Inni proboszczowie mają ten sam «problem», są przytłoczeni nagłym napływem nowych katechumenów.

CZYTAJ DALEJ

Świdnica. Znakomite wieści dla świdnickiej katedry

2024-03-28 22:00

[ TEMATY ]

Świdnica

Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego

dotacje na zabytki

Beata Moskal-Słaniewska Prezydent Świdnicy

Proboszcz katedry podczas oprowadzania gości po katedrze

Proboszcz katedry podczas oprowadzania gości po katedrze

Stolicę diecezji odwiedziła Joanna Scheuring-Wielgus, wiceminister Kultury i Dziedzictwa Narodowego, przywożąc ze sobą znakomite wieści dla miasta i jego dziedzictwa kulturowego.

Podczas spotkania w czwartek 28 marca ogłoszono, że katedra świdnicka, jeden z najcenniejszych zabytków Dolnego Śląska otrzyma wsparcie finansowe z corocznego programu ministerstwa. Informację przekazała w mediach społecznościowych Prezydent Świdnicy. - Z corocznego programu prowadzonego przez ministerstwo, wśród projektów zakwalifikowanych do dofinansowania, jest świdnicka katedra! Moja ulubiona figura św. Floriana, patrona strażaków, nareszcie zostanie odnowiona – napisała Beata Moskal-Słaniewska.

CZYTAJ DALEJ

Reklama

Najczęściej czytane

W związku z tym, iż od dnia 25 maja 2018 roku obowiązuje Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/679 z dnia 27 kwietnia 2016r. w sprawie ochrony osób fizycznych w związku z przetwarzaniem danych osobowych i w sprawie swobodnego przepływu takich danych oraz uchylenia Dyrektywy 95/46/WE (ogólne rozporządzenie o ochronie danych) uprzejmie Państwa informujemy, iż nasza organizacja, mając szczególnie na względzie bezpieczeństwo danych osobowych, które przetwarza, wdrożyła System Zarządzania Bezpieczeństwem Informacji w rozumieniu odpowiednich polityk ochrony danych (zgodnie z art. 24 ust. 2 przedmiotowego rozporządzenia ogólnego). W celu dochowania należytej staranności w kontekście ochrony danych osobowych, Zarząd Instytutu NIEDZIELA wyznaczył w organizacji Inspektora Ochrony Danych.
Więcej o polityce prywatności czytaj TUTAJ.

Akceptuję