Reklama

Niedziela Świdnicka

Wczesnochrześcijański spór o datę Wielkanocy

Pascha, czyli Wielkanoc to pierwsze i najważniejsze święto chrześcijańskie, upamiętniające mękę, śmierć i zmartwychwstanie Jezusa Chrystusa. Jednak w II wieku data jego obchodzenia stało się przyczyną poważnego sporu, który mógł doprowadzić do rozłamu w łonie Kościoła

Niedziela świdnicka 12/2018, str. VII

[ TEMATY ]

Wielkanoc

Wikimedia Commons

Relikwie męki Pańskiej, bazylika Świętego Krzyża z Jerozolimy w Rzymie

Relikwie męki Pańskiej, bazylika Świętego Krzyża z Jerozolimy w Rzymie

Bądź na bieżąco!

Zapisz się do newslettera

Już Kościół apostolski znał doroczny obchód Paschy, jakkolwiek wyraźne świadectwa tego faktu pochodzą z II wieku. Właściwie wszystkie informacje historyczne o świętowaniu Wielkanocy przez chrześcijan w pierwszych dwóch wiekach pochodzą od wybitnego historyka Kościoła, Euzebiusza z Cezarei (zm. 340), który w swojej monumentalnej „historii kościelnej” zapisał: „Rozgorzał wówczas spór o sprawę niemałego znaczenia. Mianowicie Kościoły całej Azji w oparciu o bardzo starą tradycję uważały, że święto Wielkanocy należy obchodzić czternastego dnia księżyca, kiedy to Żydzi mieli obowiązek ofiarowania baranka, i że w każdym razie tego dnia, bez względu na to, jaki by to był dzień tygodnia, należy zakończyć post. Tymczasem wszystkie inne Kościoły na świecie nie trzymały się tej zasady, ale na podstawie tradycji apostolskiej, która do dzisiaj nie straciła swej mocy, zachowywały zwyczaj, że nie godzi się kończyć postów żadnego innego dnia, jak tylko w dniu Zmartwychwstania naszego Zbawiciela. W sprawie tej odbywały się synody i zgromadzenia biskupów, którzy jednomyślnie listami do wiernych całego świata ogłosili kościelną zasadę, że tajemnicy Zmartwychwstania Pańskiego nie należy świętować żadnego innego dnia, jak tylko w niedzielę i że tylko tego dnia wolno kończyć posty paschalne”.

Z powyższego tekstu Euzebiusza dowiadujemy się zatem o istnieniu dwóch tradycji odnośnie do dnia obchodu Paschy. Izraelici obchodzili święto Paschy 14 dnia wiosennej pełni księżyca (14 nisan według kalendarza żydowskiego, który to miesiąc obejmuje okres od połowy marca do połowy kwietnia). Za tą datą opowiedziały się Kościoły Azji Mniejszej, w tym cieszący się szczególnym poważaniem Kościół w Efezie, powołując się na tradycję apostolską i regułę wiary, której najważniejszym świadkiem jest św. Jan Apostoł i Ewangelista. To właśnie Ewangelia według św. Jana umieszcza śmierć Jezusa, prawdziwego baranka paschalnego w dniu 14 nisan, w porze, kiedy Żydzi zabijali baranki na ucztę paschalną. W przekonaniu, że śmierć Chrystusa zastąpiła Paschę żydowską, kwartodecymanie (tak bowiem nazwano chrześcijan obchodzących Paschę 14 nisan, od łacińskiego quarta decima – czternaście) obchodzili Paschę, poszcząc w tym dniu i kończyli post celebracją Eucharystii po czuwaniu w nocy z 14 na 15 nisan.

Pomóż w rozwoju naszego portalu

Wspieram

Reklama

Natomiast pozostałe Kościoły tak na Zachodzie, na czele z Rzymem, jak i na Wschodzie, na czele z Aleksandrią obchodziły Paschę Zmartwychwstania Jezusa Chrystusa w niedzielę następującą po 14 nisan. Różnica dat obchodów Wielkanocy miała implikacje doktrynalne i dyscyplinarne, ponieważ kwartodecymanie w liturgii paschalnej podkreślali znaczenie męki Pańskiej oraz kończyli post przygotowujący do obchodów Paschy zawsze w dniu 14 nisan bez względu na dzień tygodnia.

Pierwsza konfrontacja dwóch praktyk liturgicznych miała miejsce za pontyfikatu papieża Aniceta (155-166), do którego udał się biskup Polikarp ze Smyrny w sprawie uzgodnienia jednej praktyki dla całego Kościoła. Obaj pozostali jednak przy swoich dotychczasowych tradycjach, jakkolwiek rozstali się w zgodzie i nie doszło do zerwania komunii kościelnej między Rzymem a Kościołami Azji Mniejszej.

Spór uległ zdecydowanemu zaostrzeniu podczas pontyfikatu papieża Wiktora (193-203), ze względu na działalność prezbitera Blasta w Rzymie, który nakłaniał tamtejszych wiernych do obchodzenia Paschy 14 nisan. Wobec tego biskup Rzymu Wiktor, po zwołaniu synodu, napisał list do Polikratesa, biskupa Efezu, wzywając do obchodzenia Paschy w niedzielę i grożąc ekskomuniką, jeśliby się nie dostosowano do tego polecenia. Polikrates w imieniu Kościołów Azji Mniejszej odmówił podporządkowania się woli papieża, argumentując, iż zachowują one autentyczną tradycję apostolską.

W tak trudnym momencie w „imieniu braci z Galii” zainterweniował Ireneusz, biskup Lyonu. Sam, deklarując się jako zwolennik zasady, że Wielkanoc powinna być obchodzona w niedzielę, uważał za błędne tak surowe traktowanie praktyki kwartodecyman, opartej na autorytecie św. Jana i dopuszczonej przez poprzedników papieża Wiktora.

Reklama

Dzięki temu wystąpieniu św. Ireneusza nie doszło do zerwania komunii kościelnej Kościołów Azji Mniejszej z Rzymem, choć w samym Wiecznym Mieście praktyka obchodzenia Wielkanocy 14 nisan została potępiona. Euzebiusz z Cezarei zamieścił następującą pochwałę postawy biskupa Lyonu: „Tak Ireneusz, który istotnie nie na darmo nosił swoje imię i czynnie szerzył pokój, upominał w ten sposób i przemawiał wśród Kościołów na rzecz pokoju. Pisał zaś listy nie tylko do Wiktora, ale równocześnie do bardzo wielu innych zwierzchników Kościołów w sprawie sporu, który rozgorzał”.

Ostatecznie w III wieku absolutną przewagę zyskała niedzielna celebracja Wielkanocy, a dokładny sposób obliczania jej daty usankcjonował Sobór Nicejski w 325 roku.

2018-03-21 09:42

Ocena: +1 0

Reklama

Wybrane dla Ciebie

Jezus zmartwychwstał! Alleluja!

Niedziela Ogólnopolska 13/2013, str. 3

[ TEMATY ]

święta

Wielki Tydzień

Wielkanoc

Pleuntje / Foter.com / CC BY-SA

Słowa: „To jest Pan!” (J 21, 7) moglibyśmy sparafrazować: Przecież to Jezus, który umarł, a widzimy Go żywego. To On!... Obserwujemy Pana wśród Jego zaskoczonych uczniów. Dopiero co byli razem z Nim, ale przyszły straszliwe chwile: Jezus został pojmany, postawiony przed sądem, skazany na śmierć, a przedtem na okrutne biczowanie, ośmieszenie, ukoronowanie cierniem. I droga krzyżowa na Golgotę, wśród zgiełku tłumu, który, choć tak niedawno jeszcze traktował Go po królewsku, naigrawa się i kpi z Nauczyciela. Byli z Nim długo, ale nie wytrzymali próby czasu. Uciekli, ukryli się - nie umieli nawet czuwać z Nim w Ogrójcu, gdzie modlił się żarliwie, osamotniony, świadom tego, co miało nastąpić niebawem. Bardzo się bał, a jednak zdał się całkowicie na wolę Ojca. W trwodze konania wołał: „Ojcze, jeśli chcesz, zabierz ode Mnie ten kielich! Jednak nie moja wola, lecz Twoja niech się stanie!” (Łk 22, 42). A Bóg chciał, by Jezus wypił do końca ten kielich goryczy - kielich męki i największych upokorzeń. I wykonało się!... Uczniowie byli przygnębieni, przybici, śmierć Jezusa była dla nich zniweczeniem wszystkich ich ideałów, planów, zniszczyła ich nadzieje.

CZYTAJ DALEJ

Dziś Wielki Czwartek – początek Triduum Paschalnego

[ TEMATY ]

Wielki Czwartek

Pio Si/pl.fotolia.com

Od Wielkiego Czwartku Kościół rozpoczyna uroczyste obchody Triduum Paschalnego, w czasie którego będzie wspominać mękę, śmierć i zmartwychwstanie Jezusa Chrystusa. W Wielki Czwartek liturgia uobecnia Ostatnią Wieczerzę, ustanowienie przez Jezusa Eucharystii oraz kapłaństwa służebnego.

Wielki Czwartek jest szczególnym świętem kapłanów. Rankiem, jeszcze przed wieczornym rozpoczęciem Triduum Paschalnego, ma miejsce szczególna Msza św. Co roku we wszystkich kościołach katedralnych biskup diecezjalny wraz z kapłanami (nierzadko z całej diecezji) odprawia Mszę św. Krzyżma. Poświęca się wówczas krzyżmo oraz oleje chorych i katechumenów. Przez cały rok służą one przy udzielaniu sakramentów chrztu, święceń kapłańskich, namaszczenia chorych, oraz konsekracji kościołów i ołtarzy. Namaszczenie krzyżem świętym oznacza przyjęcie daru Ducha Świętego.. Krzyżmo (inaczej chryzma, od gr. chrio, czyli namaszczać, chrisis, czyli namaszczenie) to jasny olej z oliwek, który jest zmieszany z ciemnym balsamem.

CZYTAJ DALEJ

Franciszek podczas Mszy Krzyżma do kapłanów: musimy być wolni od surowości i oskarżeń, od egoizmu i ambicji!

2024-03-28 10:38

[ TEMATY ]

papież Franciszek

PAP/EPA/GIUSEPPE LAMI

Do postrzegania życia i powołania w perspektywie całej przeszłości i przyszłości oraz odkrycia na nowo potrzeby adoracji i bezinteresownej, spokojnej i przedłużonej modlitwy serca - zachęcił Franciszek w Wielki Czwartek podczas Mszy Krzyżma w watykańskiej Bazylice św. Piotra. Papież wskazał na potrzebę skruchy, która jest nie tyle owocem naszej sprawności, lecz łaską i jako taka musi być wyproszona na modlitwie.

HOMILIA OJCA ŚWIĘTEGO FRANCISZKA

CZYTAJ DALEJ

Reklama

Najczęściej czytane

W związku z tym, iż od dnia 25 maja 2018 roku obowiązuje Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/679 z dnia 27 kwietnia 2016r. w sprawie ochrony osób fizycznych w związku z przetwarzaniem danych osobowych i w sprawie swobodnego przepływu takich danych oraz uchylenia Dyrektywy 95/46/WE (ogólne rozporządzenie o ochronie danych) uprzejmie Państwa informujemy, iż nasza organizacja, mając szczególnie na względzie bezpieczeństwo danych osobowych, które przetwarza, wdrożyła System Zarządzania Bezpieczeństwem Informacji w rozumieniu odpowiednich polityk ochrony danych (zgodnie z art. 24 ust. 2 przedmiotowego rozporządzenia ogólnego). W celu dochowania należytej staranności w kontekście ochrony danych osobowych, Zarząd Instytutu NIEDZIELA wyznaczył w organizacji Inspektora Ochrony Danych.
Więcej o polityce prywatności czytaj TUTAJ.

Akceptuję