Reklama

Niedziela Kielecka

Pamiętają o bohaterskim prezydencie

Kielczanie uczcili wojennego prezydenta miasta – Stefana Artwińskiego, nazywanego „kieleckim prezydentem Starzyńskim”, bo tak jak prezydent Warszawy nie chciał opuścić stolicy regionu i urzędu

Niedziela kielecka 46/2019, str. 1, 6

[ TEMATY ]

Kielce

wspomnienie

TD

Przy grobie prezydenta Stefana Artwińskiego

Przy grobie prezydenta Stefana Artwińskiego

Bądź na bieżąco!

Zapisz się do newslettera

Osiemdziesiąta rocznica śmierci kieleckiego patrioty skłoniła do upamiętnienia wyjątkowego – była sesja naukowa, społeczne porządkowanie jego miejsca spoczynku i Tydzień Pamięci o Prezydencie Artwińskim. Obchody to dzieło Fundacji jego imienia, Instytutu Pamięci Narodowej, Muzeum historii Kielc, Archiwum Państwowego i wielu kieleckich historyków.

Stefan Artwiński, urodzony w 1863 r – był działaczem niepodległościowym i społecznikiem; z zawodu farmaceuta, w historii zapisał się jako prezydent i senator. Pochodził z okolic Miechowa, z rodziny z tradycjami patriotycznymi. Po studiach na Uniwersytecie Warszawskim powrócił na rodzinną Kielecczyznę, gdzie prowadził apteki. Był działaczem Związku Strzeleckiego (i jego prezesem w latach 1924-39) oraz Federacji Polskich Związków Obrońców Ojczyzny. W 1915, gdy Austriacy zajęli Kielce, był współzałożycielem schroniska dla legionistów. Od 1934 r. pełnił funkcję prezydenta Kielc, od 1936 był senatorem II RP. Odznaczono go Krzyżem Orderu Polonia Restituta (1926).

Pomóż w rozwoju naszego portalu

Wspieram

Po wybuchu II wojny światowej pozostał w mieście, mimo że namawiano go do ucieczki. Stanął na czele Obywatelskiego Komitetu Obrony Kielc. Pieniądze z kasy miejskiej przeznaczył na pomoc mieszkańcom – na kartki żywnościowe, szpitale, schroniska itp. Podjął decyzję o spaleniu dokumentów wojskowych, które znajdowały się w urzędzie miasta. Zginął w listopadzie 1939 r., zakatowany przez gestapo w Wiśniówce k. Kielc (nadal nie wszystkie okoliczności jego śmierci są znane). Konspiracyjny pogrzeb z udziałem zaledwie kilku osób odbył się 10 listopada 1939. Prezydenta pochowano w grobowcu rodziny Borchólskich. Dopiero od ponad 30 lat spoczywa we własnym – na Cmentarzu Partyzanckim w Kielcach. Ponowny pochówek prezydenta miał uroczystą oprawę, z licznym udziałem duchowieństwa, ze śp. bp. Mieczysławem Jaworskim.

Stefan Artwiński został pośmiertnie odznaczony Krzyżem Komandorskim z Gwiazdą Orderu Odrodzenia Polski.

Reklama

W ramach Tygodnia Pamięci grupa wolontariuszy oraz podopieczni Młodzieżowego Ośrodka Wychowawczego porządkowali pomnik prezydenta na Cmentarzu Partyzanckim, czyniąc z tego faktu lekcje historii w terenie.

Z kolei sylwetkę prezydenta – w różnych odsłonach przybliżono podczas konferencji 24 października w placówce edukacyjnej IPN „Przystanek historia”. Uczestnicy obrad przyjrzeli się nie tylko dokonaniom Artwińskiego jako gospodarza Kielc, ale m.in. również przez pryzmat sposobów upamiętnienia go, podejmowanych po 1945 r.

– Konferencja jest hasłem wywoławczym do tego, by przedstawić ówczesną sytuację w mieście, ale także losy Stefana Artwińskiego, postaci tragicznie związanej z początkiem II wojny światowej. Pamiętajmy o tym, że w okresie PRL władze komunistyczne „zadbały”, aby pamięć o przedwojennych bohaterach, o osobach, które były związane z II RP, przedwrześniową jak wtedy mówiono, nie trafiła do szerokiego odbiorcy. Starano się dyskredytować okres II RP (...). Konferencja ma na celu przywrócenie pamięci też o tamtych wydarzeniach – powiedział dr Tomasz Domański z Delegatury IPN w Kielcach.

Panel rozpoczął wykład Wiesławy Rutkowskiej, dyrektor Archiwum Państwowego w Kielcach, poświęcony zbiorom dotyczącym Stefana Artwińskiego, znajdującym się w archiwum. Poszukiwania były prowadzone w 22 zespołach archiwalnych oraz w parafiach, z którymi związana była jego rodzina od pradziadów, przez koligacje żony i dzieci. Pojawił się m.in. wątek Ksan, Chrobrza, Miechowa, zostały pokazane dokumenty metrykalne, akta szkolne, protokół wyborczy na prezydenta Kielc.

Dr Dariusz Palacz z Wyższej Szkoły Ekonomii, Prawa i Nauk Medycznych im. prof. Edwarda Lipińskiego w Kielcach mówił na temat „Stefan Artwiński, prezes Okręgu Związku Strzeleckiego w Kielcach”, dowodząc, jak skutecznie Artwiński potrafił oddzielić działalność społeczną od wychowawczej, hołdując zasadzie apolityczności w związku.

Reklama

Dr Domański z IPN zatytułował swoje wystąpienie „Początki okupacji niemieckiej w Kielcach”, a dr Paweł Wolańczyk z Muzeum Historii Kielc – „Losy rodziny Artwińskich”. Głos zabrał także prof. Adam Massalski z Instytutu Historii Uniwersytetu Jana Kochanowskiego w Kielcach – mówił na temat: „Walka o pamięć o Stefanie Artwińskim po II wojnie światowej”.

Uroczyste obchody rocznicy śmierci Stefana Artwińskiego odbyły się 26 października na Cmentarzu Partyzanckim, a 27 października miała miejsce gra historyczna „Śladami Stefana Artwińskiego” w kieleckim Parku Miejskim.

W Kielcach imię Artwińskiego nosi jedna z ulic, szkoła podstawowa nr 5, sala obrad radnych w miejskim Ratuszu, gdzie także znajduje się marmurowa tablica z jego podobizną.

2019-11-13 11:47

Oceń: 0 0

Reklama

Wybrane dla Ciebie

Kielce: odbyła się miejska wigilia na Rynku

[ TEMATY ]

wigilia

Kielce

Karol Porwich/Niedziela

Na kieleckim Rynku spotkali się mieszkańcy stolicy diecezji i województwa, aby przełamać się opłatkiem, złożyć sobie wzajemnie życzenia i przyjąć je od władz miasta, a także aby skosztować wigilijnych potraw. W wydarzeniu uczestniczyło sporo osób bezdomnych.

Bogdan Wenta, prezydent Kielc, złożył wszystkim życzenia. – Życzę, żeby te święta były dla wszystkich przyjazne, w rodzinnym gronie, żebyśmy byli dla siebie wyrozumiali, a następny rok żeby przyniósł same pozytywne rzeczy, zaś problemy zdrowotne i życiowe nas omijały – mówił prezydent miastaa.

CZYTAJ DALEJ

Przerażające dane: 1937 osób między 15. a 17. rokiem życia skorzystało w ub.r. z tabletki "dzień po"

2024-03-27 09:25

[ TEMATY ]

Pigułka „dzień po”

Adobe Stock

Minister zdrowia Izabela Leszczyna poinformowała, że w ubiegłym roku 15-latki stanowiły 2 proc. osób korzystających z tabletki "dzień po". Dodała, że w tym czasie 1937 osób między 15. a 17. rokiem życia skorzystało z tabletki "dzień po".

W połowie marca Andrzej Duda zapowiedział, że nie podpisze ustawy, "która wprowadza niezdrowe, chore i niebezpieczne dla dzieci zasady". Jego zdaniem tabletka "dzień po" dostępna bez recepty dla osób niepełnoletnich jest "daleko idącą przesadą". Według prezydenta tabletka nadal powinna być wydawana na receptę, a w przypadku dziewczynek jej zażycie powinno być "decyzją rodzica".

CZYTAJ DALEJ

Nowi kanonicy

2024-03-28 12:00

[ TEMATY ]

Zielona Góra

Karol Porwich/Niedziela

Podczas Mszy Krzyżma bp Tadeusz Lityński wręczył nominacje i odznaczenia kapłanom diecezji. Życzenia otrzymali również księża, którzy obchodzą w tym roku jubileusze kapłańskie.

Pełna lista nominacji, odznaczeń i jubilatów.

CZYTAJ DALEJ

Reklama

Najczęściej czytane

W związku z tym, iż od dnia 25 maja 2018 roku obowiązuje Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/679 z dnia 27 kwietnia 2016r. w sprawie ochrony osób fizycznych w związku z przetwarzaniem danych osobowych i w sprawie swobodnego przepływu takich danych oraz uchylenia Dyrektywy 95/46/WE (ogólne rozporządzenie o ochronie danych) uprzejmie Państwa informujemy, iż nasza organizacja, mając szczególnie na względzie bezpieczeństwo danych osobowych, które przetwarza, wdrożyła System Zarządzania Bezpieczeństwem Informacji w rozumieniu odpowiednich polityk ochrony danych (zgodnie z art. 24 ust. 2 przedmiotowego rozporządzenia ogólnego). W celu dochowania należytej staranności w kontekście ochrony danych osobowych, Zarząd Instytutu NIEDZIELA wyznaczył w organizacji Inspektora Ochrony Danych.
Więcej o polityce prywatności czytaj TUTAJ.

Akceptuję