Życie św. Jana z Dukli przypada na wiek XV. Urodził się w Dukli
około 1414 r. Jego rodzice byli mieszczanami - historia nie podaje
ich imion i nazwisk. Tak samo milczy, gdy chodzi o edukację Jana
i lata młodzieńcze. Jan zapewne ukończył szkołę parafialną, a tradycja
przypisuje mu nawet studia akademickie.
W młodości Jan, poszukując większej więzi z Bogiem, obrał,
co było wtedy bardzo powszechne, pustelniczy tryb życia. Przebywał
niedaleko Dukli - w grocie na górze Zaśpit i w lasach pod Cergową.
Kilka lat pustelniczych poszukiwań przekonało Jana o słuszności wyboru
życia zakonnego. Wybrał franciszkanów w Krośnie. Po skończeniu studiów
formacji zakonnej otrzymał święcenia kapłańskie. Swoją pobożnością
i innymi zaletami zwracał na siebie uwagę i został wybrany kilka
razy gwardianem, m.in. w Krośnie i we Lwowie. Był także kustoszem
w kustodii ruskiej, która należała do najważniejszych. Sprawował
też inne urzędy zakonne - pełnił funkcję spowiednika i kaznodziei.
Przymioty charakteru i wzorowe życie sprawiły, że był bardzo lubiany
i ceniony wśród braci zakonnych. Świątobliwy zakonnik i kapłan nie
szukał zaszczytów. Urzeczony surowością obyczajów nowo powstałej
gałęzi obserwanckiej, zwanej bernardynami - zmienił wspólnotę zakonną.
W 1463 r. Jan był już bernardynem i za swą nieprzeciętną
świątobliwość, pokorę, mądrość i gorliwość cieszył się wśród braci
i mieszkańców Lwowa wielką powagą. Chociaż we Lwowie zasłynął jako
wielki kaznodzieja i spowiednik, to nadal w klasztorze pełnił najprostsze
posługi w kuchni i ogrodzie.
Pod koniec życia stracił wzrok i cierpiał
z powodu owrzodzenia nóg. Nadal jednak prowadził życie ascetyczne,
wykonywał po dawnemu obowiązki zakonne - budując braci nieustanną
modlitwą i kapłańską gorliwością. Zmarł we Lwowie 29 września 1484
r. otoczony opinią świętości.
Od samego początku grób zakonnika Jana stał się celem
pobożnych nawiedzeń. Wzywano Jana w różnych potrzebach; znane są
liczne przypadki uzdrowień za przyczyną Jana z Dukli. Również obronę
przed wojskami nieprzyjaciół w 1648 r. i 1676 r. mieszkańcy Lwowa
zawdzięczają Janowi. Powszechnie nazywano Jana cudotwórcą Rusi i
patronem Polski. Sława jego rozchodziła się po całej Rzeczypospolitej.
Do jego grobu we Lwowie przybywali monarchowie: Jan Kazimierz, Michał
Korybut Wiśniowiecki i Jan III Sobieski.
Proces beatyfikacyjny opóźniały ciągłe zamieszki w kraju
i ataki nieprzyjaciół z zewnątrz. Szczęśliwie 21 stycznia 1733 r.
papież Klemens XII zaliczył Jana z Dukli w poczet błogosławionych.
Polacy uprosili, by bł. Jana z Dukli ogłoszono patronem Ojczyzny.
Kult bł. Jana od tej pory wzrósł znacznie. Miejscem jego szczególnej
czci, obok Lwowa, stała się rodzinna Dukla, gdzie w latach 1740-43
wystawiono kościół drewniany ku czci Błogosławionego i klasztor Bernardynów.
Kanonizacji bł. Jana z Dukli dokonał Ojciec Święty Jan
Paweł II podczas swej pielgrzymki do Polski - 10 czerwca 1997 r.
w Krośnie.
Od 1974 r. w kościele dukielskim przechowywane są doczesne
szczątki św. Jana, przeniesione najpierw ze Lwowa do Rzeszowa, a
następnie do Dukli. Obecnie trwa peregrynacja jego relikwii w Przemyślu
i okolicy.
