Uroczyste otwarcie wystawy odbędzie się 2 lipca br. o godz. 12:00 przed Dworcem Głównym PKP. Z poszczególnych plansz dowiemy się m.in. o wydarzeniach Czerwca ’76, o powstaniu Komitetu Obrony Robotników, działalności Klubu Inteligencji Katolickiej czy Studenckim Komitecie Solidarności.

Niewiele osób wie, że protesty wywołane w Czerwcu 1976 r. w Radomiu, Ursusie i Płocku dotarły również na Dolny Śląsk, w tym, do Wrocławia i kilku miast w naszym regionie.

We Wrocławiu pracę przerwano w 4 zakładach. Największy strajk miał miejsce w „PZL-Hydral”, w którym uczestniczyły 1224 osoby na około 6,5 tys. zatrudnionych, w „Pilmecie” do pracy nie przystąpiły 342 osoby na 1862 zatrudnionych, w „Aspie” zatrudniającej 2661 osób, do pracy nie przystąpiło 398. Najsłabszy był strajk w „Polarze”, w którym uczestniczyło zaledwie 113 osób na około 2690 zatrudnionych.

W województwie wałbrzyskim pracę przerwano w 7 zakładach: w Świdnickiej Fabryce Urządzeń Przemysłowych, w Fabryce Urządzeń Klimatyczno-Wentylacyjnych „Klimator” w Świebodzicach, w Zakładach Wytwórczych Aparatury Technicznej „Mera-Rafa” w Świebodzicach, w Zakładach Przemysłu Bawełnianego w Głuszycy, w Dolnośląskiej Fabryce Lin i Sznurów Technicznych „Defalin” w Świebodzicach, w Zakładach Górniczo-Hutniczych w Szklarach (k. Ząbkowic Śląskich) i w Zakładach Przemysłu Lniarskiego „Silena” w Świebodzicach.

W województwie legnickim największy strajk wybuchł w zakładach „Elpo”, w oddziałach w Legnicy i Lubinie, w legnickiej „Milanie” i w kopalni „Polkowice”.

Ostatecznie rząd wycofał się z podwyżek. Najaktywniejszych uczestników protestów zwolniono z pracy. Wielu zostało pobitych i rannych. W odpowiedzi na strajki władze państwowe organizowały w całej Polsce wiece potępiające „warchołów”.

Na Dolnym Śląsku – mimo dość spokojnego przebiegu akcji strajkowej – najbardziej aktywnych jej uczestników wyrzucono z pracy. Do końca czerwca 1976 r. zwolnionych zostało: 17 osób w „Pilmecie”, 27 w „Hydaralu”, 17 w „Aspie”, 11 w „Polarze”, 35 w Świdnickiej Fabryce Urządzeń Przemysłowych, 10 w „Kolimatorze”, 2 w „Piaście”, 32 w „Elpo” i 12 w Polkowicach.

Regionalnej odsłonie wystawy towarzyszyć będzie prezentacja elektrowozu EP05-22, który – ciągnąc skład pociągu ekspresowego „Opolanin” – został zatrzymany 25 czerwca 1976 r. przez strajkujących pracowników Ursusa. Po odpięciu wagonów lokomotywa została zepchnięta przez protestujących z torów, a szyny rozkręcone. Wydarzenie zostało bogato zilustrowane przez funkcjonariuszy Służby Bezpieczeństwa. Fotografie te zostaną zaprezentowane podczas planowanej ekspozycji.

Pociąg „Opolanin” relacji Opole–Warszawa ok. godz. 9:30 miał dojechać do Warszawy Centralnej, ale już tam nie dotarł. Zakończył bieg w Ursusie, a jego pasażerowie znaleźli się centrum ursuskich protestów. Informacja o strajku – mimo przemilczenia jej przez rządowe media – rozprzestrzeniła się po kraju. Słynny elektrowóz – po zakończeniu służby na PKP – został przekazany Klubowi Sympatyków Kolei we Wrocławiu. Dzięki pracy i zaangażowaniu członków Klubu oraz wsparciu finansowemu Oddziału IPN we Wrocławiu, lokomotywa została poddana renowacji i stanowi teraz część przygotowanej przez Oddział IPN we Wrocławiu regionalnej wystawy „Tu rodziła się opozycja”. Odnowiony elektrowóz będzie można zobaczyć na peronie 2 Dworca PKP Wrocław Główny już od 2 lipca, bezpośrednio po otwarciu wystawy przed Dworcem Głównym PKP.

Wystawa „Tu rodziła się opozycja” jest projektem ogólnopolskim. Jej uroczyste otwarcia będą miały miejsce równocześnie w wielu miastach na terenie całego kraju w dniu 2 lipca br. Natomiast obchody Czerwca ‘76 rozpoczęły się już 24 czerwca w Ursusie, gdzie miała miejsce premiera przygotowanej wystawy.