Z okazji 77. rocznicy wybuchu Powstania Warszawskiego prezydent nadał ordery i odznaczenia państwowe uczestnikom powstania oraz osobom zaangażowanym w pielęgnowanie pamięci o tamtych wydarzeniach.

"Myślę, że bez względu na to, jak to było trudne i jakie straty Warszawa poniosła i warszawiacy w Powstaniu Warszawskim, to jednak to powstanie było czymś dla nas wszystkich niezwykłym. Daliśmy dowód, że kochamy nasze miasto, że będziemy o nie walczyć do ostatniej kropli krwi. I tak było, i walczyliśmy, i chcieliśmy, by przynajmniej część naszego miasta uwolnić od Niemców" - powiedziała wiceprezes Związku Powstańców Warszawy Halina Jędrzejewska podczas uroczystości w Parku Wolności Muzeum Powstania Warszawskiego.

Prezydent Duda podziękował za możliwość spotkania się "w tym wyjątkowym miejscu, jednym z najpiękniejszych muzeów polskich, a z całą pewnością absolutnie najważniejszych - Muzeum Powstania Warszawskiego z naszymi bohaterami, z tymi, którzy kiedyś z podniesioną głową i błyskiem w oczach, ruszyli po to by odzyskać wolną, niepodległą, suwerenną ojczyznę".

Podkreślił, że powstańcy warszawscy "nie bali się, nie wahali się, nie kalkulowali, nie obliczali szans prawdopodobieństwa zwycięstwa, przepędzenia Niemców". "Po prostu chcieli wolnej Polski, za wszelką cenę, również za cenę swojego życia" - powiedział Duda.

Według niego najważniejszą zasługą powstańców warszawskich "jest właśnie to, że stanęli gotowi do walki z bronią w ręku, a czasem tak, jak sanitariuszki, łączniczki bez broni, po to by walczyć, by zrealizować swoje marzenie o odzyskaniu wolnej i suwerennej ojczyzny, by przepędzić znienawidzonego wroga".

"Czy myśleli, że wtedy tę Polskę odzyskują także dla nas, dla późniejszych pokoleń i dzisiejszych pokoleń? Pewnie większość się nad tym nie zastanawiała. Ale w tym jest także z całą pewnością i druga ich ogromna zasługa, myślę, że niemal tak samo wielka, jak ta pierwsza - wychowanie kolejnych pokoleń" - powiedział prezydent.

Podkreślił, że "pewnie nie byłoby wolnej, niepodległej, całkowicie suwerennej Polski, gdyby nie krew przelana przez powstańców warszawskich, gdyby nie tamto bohaterstwo, gdyby nie tamten wysiłek, gdyby nie tamta postawa".

"Co przekonuje dziś młodych ludzi do tego, by tu przyjeżdżali, do postaw patriotycznych, do tego, by sami poświęcali się dla umacniania polskiej suwerenności, polskiej niepodległości, dla budowania patriotyzmu, dla umacniania pamięci o tym, co ważne dla niepodległości Polski? (...) To państwo ich przekonujecie, to wy, powstańcy" - powiedział prezydent.

Podkreślał, że powstańcy warszawscy są bohaterami nie tylko zrywu z sierpnia 1944 roku, ale także dziesiątek lat późniejszych. Jak mówił, ludzie ci nigdy nie utracili swej wewnętrznej wolności. "To dlatego właśnie mogliście kolejne pokolenia wychować w wierze w to, że tę wolność uda się odzyskać. Z całego serca wam za to dziękujemy" - dodał prezydent. "To jest wasza wielka zasługa dla suwerennej, niepodległej Rzeczypospolitej" - mówił Duda.

"Jest dla mnie zawsze ogromnym zaszczytem być tutaj z państwem, móc uściskać te drogie, wspaniałe dłonie. Móc wręczyć odznaczenia państwowe - powstańcom i tym, którzy dzisiaj na co dzień, pracują nad umacnianiem polskiej niepodległości, nad umacnianiem i utrwalaniem pamięci tak niezwykle ważnej" - powiedział prezydent.

Zaznaczył, że nikt nie zwróci życia poległym, nie usunie blizn, które zostały po ranach, blizn, które zostały w sercach - po stracie najbliższych, przyjaciół, po dramatach, które widzieli. "Ale zawsze niestrudzenie to powtarzam wobec różnych dyskusji, które w różnych miejscach się toczą, zadają w tych dyskusjach bardzo często pytania czy było warto i bardzo często podważają też sens tamtego heroizmu. Było warto, bo nikt nie potrafi ocenić, jak wielki jest wkład tamtych dni w dzisiejszą wolną Polskę, ale nie ma żadnych wątpliwości, że jest i jaki jest wasz wkład później w to, że ta wolność została odzyskana - przez was i przez waszych następców, przez tych, którzy spod waszej ręki wyszli" - mówił prezydent.

Podziękował też młodym ludziom, którzy pomagali powstańcom warszawskim w czasie pandemii COVID-19. "Dziękuję, że w tym tak trudnym czasie tak wiele osób pokazało serce, że pamiętamy, nie tylko o Powstaniu Warszawskim, ale że pamiętamy także o powstańcach" - zaznaczył prezydent.

Przedstawiciel powstańców w Radzie Muzeum Powstania Warszawskiego prof. Leszek Żukowski powiedział, że powstańcy wdzięczni są najwyższym władzom z prezydentem Andrzejem Dudą i prezydentem Warszawy Rafałem Trzaskowskim na czele. "Za opiekę, jaką jesteśmy otaczani, zarówno zdrowotną, jak i bytową, życia codziennego" - powiedział. Podkreślał też znaczenie działalności Muzeum Powstania Warszawskiego dla powstańców.

Żukowski powiedział, że Powstanie Warszawskie zakończyło się klęską i ogromnymi stratami. Wskazywał jednocześnie, że "gdyby nie rozpoczęcie powstania, Niemcy zamierzali przekształcić miasto w twierdzę, Festung Warschau". "Był już wyznaczony jej komendant. Wtedy Rosjanie, by ją zdobyć też musieliby zamienić miasto w gruzy. Walkę niestety przegraliśmy, ale w narodzie pozostała wskazówka - o wolność trzeba walczyć" - powiedział Żukowski.

Halina Jędrzejewska powiedziała, że "powstańcy warszawscy chcieli walczyć o Polskę". "I właściwie wszystko inne się wtedy nie liczyło, tylko to, czy nam się uda uratować Warszawę. To wszystko. Pamiętajcie o Warszawie" - powiedziała Jędrzejewska.

Również dyrektor Muzeum Powstania Warszawskiego Jan Ołdakowski mówił, że "1 sierpnia 1944 roku tysiące żołnierzy AK stanęło do walki, nie tylko o swoje rodzinne miasto, ale też o wolną i niepodległą Polskę". "Przez 63 dni dali z siebie wszystko, ponad ludzką miarę. To dlatego pokolenie Armii Krajowej uznajemy za jedno z najlepszych w naszej całej historii" - powiedział. Ołdakowski zapewnił powstańców, że "zrobimy wszystko, by pamięć o Powstaniu Warszawskim nie tylko trwała, ale także kształtowała kolejne pokolenia Polaków".

Podczas uroczystości odznaczeni zostali przez prezydenta za wybitne zasługi dla niepodległości Rzeczypospolitej Polskiej Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski: Hanna Dobraczyńska (pseud. „Hania”, łączniczka pomiędzy Śródmieściem a Mokotowem. II Kompania Łączności, Okręgowa Składnica Meldunkowa „S”); Ryszard Dworak (pseud. „Szczwany Lis I”, goniec Harcerskiej Poczty Polowej w Zgrupowaniu „Krybar”); Romuald Janowski (pseud. „Żuraw”, „Romek”, łącznik dowódcy 1. Dywizjonu 1. Pułku Szwoleżerów AK); Andrzej Kaczorowski (pseud. „Mały” i „Kaczor”, łącznik Szarych Szeregów, służył w 223. konspiracyjnej drużynie harcerskiej im. Świętego Jerzego, Zgrupowanie „Zawiszaków”); Tadeusz Kowalski (pseud. „Heniek” i „Barograf”, walczył w 7. pułku piechoty AK „Garłuch”, aresztowany przez Gestapo, więzień Auschwitz); Czesława Sielska (pseud. „Nina”, sanitariuszka i łączniczka oddziałów Państwowego Korpusu Bezpieczeństwa, uczestniczka walk na Starym Mieście) oraz Wanda Thun (pseud. „Wandzia”, sanitariuszka w Pułku „Baszta” na Mokotowie).

Za wybitne zasługi w obronie suwerenności i niepodległości Państwa Polskiego Krzyżem Orderu Krzyża Niepodległości odznaczony został Michał Jasiński (pseud. „Michaś”, łącznik V obwodu, następnie Pomocniczej Okręgowej Składnicy Meldunkowej Al. Jerozolimskie 17).

Za zasługi dla kultury polskiej, za pielęgnowanie pamięci o najnowszej historii Polski Złotym Krzyżem Zasługi odznaczony został Krzysztof Janczar (aktor współpracujący z Muzeum Powstania Warszawskiego od jego początku).

Za zasługi w pielęgnowaniu pamięci o najnowszej historii Polski Złotym Krzyżem Zasługi odznaczeni zostali: Maciej Białecki (prezes Stowarzyszenia Pamięci Powstania Warszawskiego 1944, redaktor i wydawca „Zeszytów Pamięci Powstania Warszawskiego”) oraz Małgorzata Koszarek (kustosz Muzeum Armii Krajowej w Krakowie, współpracująca z Muzeum Powstania Warszawskiego od momentu jego utworzenia).

Srebrnym Krzyżem Zasługi odznaczeni zostali: Dorota Bąkowska (pracownik Działu Promocji Muzeum Powstania Warszawskiego); Paweł Brudek (adiunkt w Muzeum Powstania Warszawskiego, popularyzator wiedzy o Powstaniu); Paweł Brząkała (pracownik Fotoplastikonu Warszawskiego); Grzegorz Czyż (pracownik Działu Edukacyjnego Muzeum Powstania Warszawskiego); Grzegorz Iwański (wolontariusz Muzeum Powstania Warszawskiego współpracujący z Działem Ekspozycji); Katarzyna Kienhuis (zastępca kierownika Działu Wystaw Zewnętrznych Muzeum Powstania Warszawskiego); Olga Kruszelnicka-Kwiatkowska (lekarz, uczestnik uroczystości rocznicowych, opiekun Kombatantów); Marzena Maślanka (wolontariusz Muzeum Powstania Warszawskiego, w Dziale Obsługi Ekspozycji Muzeum Powstania Warszawskiego); Grzegorz Mika (architekt i warsawianista, autor cyklu spotkań „Warszawa 1944. Miasto i wojna. Architektura i urbanistyka w bitwie o Warszawę”); Marcin Rzeźnik (instruktor i wychowawca harcerski, współorganizator Zlotu Harcerskiego w 75. rocznicę wybuchu Powstania Warszawskiego); Monika Sarnecka (zaangażowana w działanie na rzecz środowiska Powstańców Warszawskich, wspiera realizacje pomników dedykowanych Powstańcom); Joanna Strasz (przewodnik w Muzeum Powstania Warszawskiego); Michał Studniarek (wolontariusz Muzeum Powstania Warszawskiego współpracujący z Archiwum historii Mówionej) oraz Żołnierz Wojska Polskiego - pielęgnuje pamięć o uczestnikach Powstania Warszawskiego oraz o Cichociemnych Żołnierzach AK.

Za zasługi dla Niepodległej Medalem Stulecia Odzyskanej Niepodległości odznaczeni zostali: Jolanta Błażejczyk (pracownik Działu Edukacyjnego Muzeum Powstania Warszawskiego); Jarosław Kłaput(grafik i malarz, współautor ekspozycji Muzeum Powstania Warszawskiego); Karol Mazur (kierownik Działu Edukacyjnego Muzeum Powstania Warszawskiego); Aleksandra Turkiewicz-Górska (wokalistka i kompozytorka, współtwórca Koncertu Niepodległości w Muzeum Powstania Warszawskiego); Włodzimierz Wiśniewski (pseud. „Szczerba”, starszy strzelec I Obwód „Radwan”, batalion „Chrobry II”).(PAP)

Autorzy: Sylwia Dąbkowska-Pożyczka, Katarzyna Krzykowska, Marta Rawicz

sdd/ ksi/ mkr/ mok/