Reklama

Kościół

Watykan: kiedy i jak Pius XII był globalnym graczem w zimnej wojnie

Nowa grupa badawcza Niemieckiego Instytutu Historycznego (DHI) w Rzymie i Warszawie zamierza wykorzystać nowe materiały archiwalne do zbadania roli Watykanu we wczesnym okresie zimnej wojny i początkach globalizacji. Od wiosny 2020 roku Apostolskie Archiwum Watykańskie (dawniej Tajne Archiwum Watykańskie) i różne inne archiwa kurialne są otwarte dla okresu pontyfikatu Piusa XII.

[ TEMATY ]

Pius XII

wikipedia.org

Bądź na bieżąco!

Zapisz się do newslettera

O papieżu Piusie XII napisano już bardzo wiele (1939-58). Do tej pory historykom przede wszystkim chodziło o jego stosunek do narodowego socjalizmu i masowej zagłady Żydów w czasie II wojny światowej. Jednak nie zostało jeszcze zbadane jaką rolę odegrał papież Pacelli w reorganizacji świata po wojnie.

Jak informuje Fundacja Maxa Webera, od stycznia br. dziesięciu badaczy w różnych miejscach na świecie będzie się zajmować kwestią stanowiska Watykanu wobec kluczowych problemów XX wieku, takich jak dekolonizacja, demokratyzacja oraz pamięć o Holocauście i II wojnie światowej. Projekt badawczy nosi tytuł "The Global Papacy of Pius XII: Catholicism in a Divided World, 1945-1958" (Globalne papiestwo Piusa XII: Katolicyzm w podzielonym świecie, 1945-1958) i ma być realizowany przez pięć lat.

Pomóż w rozwoju naszego portalu

Wspieram

Badania są finansowanie przez Fundację Maxa Webera i Niemieckie Instytuty Historyczne za granicą. Promują one badania w dziedzinie historii, kulturoznawstwa, ekonomii i nauk społecznych w wybranych krajach. W tym celu utrzymuje jedenaście ośrodków na całym świecie, a także inne grupy badawcze i biura.

Naleganie i reforma

Projekt badawczy jest koordynowany przez Simona Unger-Alviego, który pracuje jako asystent badawczy w DHI w Rzymie. Jego zdaniem badacze i opinia publiczna nie zdają sobie jeszcze sprawy z tego, w jak wielu debatach uczestniczył Kościół w okresie powojennym, czy to na temat dekolonizacji, czy integracji Zachodu.

Jako przykład z własnych badań podaje „Notę Stalina” z marca 1952 roku, w której rosyjski dyktator Józef Stalin zaproponował mocarstwom zachodnim negocjacje w sprawie zjednoczenia i neutralizacji Niemiec. Kiedy dowiedział się o tym niemiecki kanclerz Konrad Adenauer, skontaktował się bezpośrednio z nuncjuszem apostolskim w Niemczech abp Aloysiusem Muenchem, który z kolei natychmiast poinformował Rzym. Adenauer dał do zrozumienia, że istnieje groźba zjednoczenia Niemiec przez komunistów, a wraz z tym zniszczenia Kościoła katolickiego.

Reklama

Według Unger-Alvi to właśnie „równoczesność interwencji i reform była motywem przewodnim polityki watykańskiej w okresie powojennym”. Już za pontyfikatu Piusa XII dokonało się wiele zmian, które zaowocowały dopiero później, po Soborze Watykańskim II (1962-1965).

Pius XII trzymał mocno w ręku ster polityki watykańskiej. Po śmierci kard. Luigiego Magione w sierpniu 1944 r. przejął jego funkcję sekretarza stanu Stolicy Apostolskiej. Kardynał sekretarz stanu był odpowiedzialny za działalność dyplomatyczną i polityczną Stolicy Apostolskiej. Dopiero w 1952 roku mianował dwóch pro-sekretarzy stanu: kard. Domenico Tardiniego (do 1958 roku) i kard. Giovanniego Battistę Montiniego (późniejszego papieża Pawła VI) na okres do 1954 roku.

Projekt pięcioletni

Zespół badawczy chce znaleźć odpowiedź na bardzo ważne pytania: Jaki był stosunek Watykanu do demokracji, praw człowieka, reżimów totalitarnych i autorytarnych? Jak Pius XII i Kuria Rzymska poradzili sobie z dziedzictwem faszyzmu, kolaboracji i Holocaustu w Kościele po 1945 roku? W jaki sposób Watykan wpłynął na zimną wojnę? Jak Watykan reagował na powstanie Izraela czy dekolonizację w Afryce lub Azji? Więcej na ten temat będzie wiadomo najpóźniej za pięć lat, kiedy projekt badawczy dobiegnie końca.

2022-01-17 11:39

Ocena: +1 0

Reklama

Wybrane dla Ciebie

Kard. Bertone broni Piusa XII

Sekretarz stanu Stolicy Apostolskiej kard. Tarcisio Bertone bronił papieża Piusa XII podczas prezentacji na rzymskim Kapitolu najnowszej biografii Piusa XII watykanisty Andrei Torniellego. Kard. Bertone przyniósł z watykańskiego archiwum księgę korespondencji, wymienianej w 1943 r. między Sekretariatem Stanu, a nuncjaturami apostolskimi i innymi instytucjami kościelnymi w ogarniętej wojną Europie.
Dokumenty te, jak wiadomo, okryte są jeszcze tajemnicą, a dotyczą - jak ujawnił kard. Bertone - m.in. jeńców wojennych i Żydów. Sekretarz stanu poinformował też, że 23 października 1943 r., a więc tydzień po łapance w rzymskim getcie, po której Niemcy wywieźli do obozów koncentracyjnych ponad tysiąc osób, Watykan poinformował władze okupacyjne o zamiarze zwiększenia liczby członków tzw. Gwardii Palatyńskiej z 575 do 1425 osób, „w celu obrony terytorium Stolicy Apostolskiej”. „Późniejszy kard. Domenico Tardini, który zajmował się tą sprawą, nie zgodził się ujawnić nazwisk ani rasy tych osób, co pozwala domyślać się, że było wśród nich wielu rzymian narodowości żydowskiej” - stwierdził kard. Bertone.
W swojej długiej wypowiedzi watykański sekretarz stanu ustosunkował się do tzw. czarnej legendy Piusa XII, czyli oskarżeń o jego rzekome milczące przyzwolenie na zagładę Żydów. Jego zdaniem, za moment narodzin tych oszczerstw uznać należy 26 sierpnia 1949 r., gdy papieża zaatakował ówczesny metropolita moskiewski Aleksy I, „blisko związany ze Stalinem”. „To był sygnał do ataków na Piusa XII” - stwierdził kard. Tarcisio Bertone. O zasadzie, jaka przyświecała działalności papieża nie tylko w czasie II wojny światowej, ale również w czasie tzw. zimnej wojny, on sam mówił po raz pierwszy w 1942 r., gdy apelował, aby „nie narzekać, lecz działać”. Po śmierci Piusa XI jego najbliżsi współpracownicy, a więc i kard. Eugenio Pacelli, przygotowali dla następcy wiele uwag i wskazówek. „Były wśród nich takie sprawy, jak pomoc osobom narodowości żydowskiej, które od listopada 1938 r. znalazły się we Włoszech bez pracy” - przypomniał kard. Bertone. Na zakończenie podkreślił, że Pius XII nie spotkał się nigdy ani z Benito Mussolinim, ani z Adolfem Hitlerem.
W czasie spotkania promocyjnego biografii Piusa XII głos zabierali również Giulio Andreotti i Andrea Riccardi. Były siedmiokrotny premier Włoch wyznał, że łatwo mu się modlić do Piusa XII, za co przeprosił obecnego na sali kard. José Saraivę Martinsa, prefekta Kongregacji Spraw Kanonizacyjnych, ponieważ, jak zauważył, proces beatyfikacyjny tego papieża jeszcze się nie zakończył, i ujawnił, że kiedy z okazji swego ślubu, który odbył się 16 kwietnia 1946 r., prosił Piusa XII o życzenia, został zaproszony wraz z małżonką na prywatną audiencję. Prof. Riccardi, założyciel Wspólnoty św. Idziego na rzymskim Zatybrzu, przypomniał, że Pius XII był za życia niezwykle popularny i dopiero tzw. czarna legenda na jego temat zmieniła nastawienie części opinii publicznej, ale nie mieszkańców Rzymu, skąd pochodził. Popularność ta spadła z powodu Soboru Watykańskiego II, gdyż błędnie uważano, że stanowił on zerwanie z tym, czym był Kościół za jego pontyfikatu, oraz z powodu dramatu „Namiestnik” Rolfa Hochhutha, który przyniósł „karykaturę tego papieża”.
Kard. Tarcisio Bertone po raz kolejny zaprezentował więc ciekawe dokumenty Stolicy Apostolskiej. Niedawno pokazał on we włoskiej telewizji publicznej oryginał tzw. trzeciej tajemnicy fatimskiej, pisany ręką s. Łucji Dos Santos.

CZYTAJ DALEJ

Abp Galbas w Sosnowcu przeprosił wiernych za każde zgorszenie, które kiedykolwiek spowodowali księża

2024-03-28 23:35

[ TEMATY ]

Abp Adrian Galbas

flickr.com/episkopatnews

Abp Adrian Galbas

Abp Adrian Galbas

- Kościelne postępowanie w bulwersującej sprawie sprzed miesięcy dobiega końca - powiedział abp Adrian Galbas SAC, administrator apostolski diecezji sosnowieckiej sede vacante. W czasie Mszy Wieczerzy Pańskiej, którą odprawił w sosnowieckiej bazylice katedralnej, przeprosił wiernych za każde zgorszenie, które kiedykolwiek spowodowali księża.

- Po podjęciu ostatecznych decyzji, zostanie o nich poinformowana opinia publiczna. Także w sprawie, która w ostatnich dniach spowodowała, że diecezja sosnowiecka znalazła się na czołówkach gazet, jestem zdeterminowany, by wszystko wyjaśnić i adekwatnie zareagować. Proszę przyjąć moje zapewnienie, że nic w tej, jak i w żadnej innej gorszącej sprawie, nie jest i nie będzie zbagatelizowane - powiedział.

CZYTAJ DALEJ

Msza Wieczerzy Pańskiej. Wolność wypełniona miłością

2024-03-29 07:01

Paweł Wysoki

Ten, kto kocha na wzór Jezusa, nie jest zniewolony sobą, jest wyzwolony do służby, do dawania siebie - powiedział bp Adam Bab.

CZYTAJ DALEJ

Reklama

Najczęściej czytane

W związku z tym, iż od dnia 25 maja 2018 roku obowiązuje Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/679 z dnia 27 kwietnia 2016r. w sprawie ochrony osób fizycznych w związku z przetwarzaniem danych osobowych i w sprawie swobodnego przepływu takich danych oraz uchylenia Dyrektywy 95/46/WE (ogólne rozporządzenie o ochronie danych) uprzejmie Państwa informujemy, iż nasza organizacja, mając szczególnie na względzie bezpieczeństwo danych osobowych, które przetwarza, wdrożyła System Zarządzania Bezpieczeństwem Informacji w rozumieniu odpowiednich polityk ochrony danych (zgodnie z art. 24 ust. 2 przedmiotowego rozporządzenia ogólnego). W celu dochowania należytej staranności w kontekście ochrony danych osobowych, Zarząd Instytutu NIEDZIELA wyznaczył w organizacji Inspektora Ochrony Danych.
Więcej o polityce prywatności czytaj TUTAJ.

Akceptuję